marzo 26, 2023

Gora et Labora: 2023

Dena zerbitzugune galdu batean hasi zen. Lana metatua eta egun hartan goizago abiatu zen langilea. Gasolindegian gelditu zen eta depositua bete. Bihar garestiago, pentsatu zuen. Ordaindu baino lehen zerbait erostea erabaki zuen. Mostradorera solido 1, likido 1 eta gutizia 1 ordaintzera. Zerbitzariak aholkatu dio beste marka bateko gutizia. Langileak ezetz. Ez du gehiago ordaindu nahi. Orduan zerbitzariak azaldu dio, beste marka batekoa eramanez gero, berak hautatutakoa ere eraman dezakeela. Eskaintza berezia zortziakbaino lehenago. Ordaintzeko prest zeukan diruarekin 2 gutizia!

Horrela hasi zen dena. Merkatuak, hasieran, horrelako inperfekzio txikiak erakutsi zituen. Gero, material batzuen eskasiak etengabeko hazkundea gelditu zuen, ez-dakit-non gatazkak, gerrak zeudelako. Edo. Dirua egon bai, banku zentralak gero eta gehiago inprimatzeko prest, baina ekai batzuk, lehengai batzuk, erregai batzuk, merkatuan nahi beste agertu ez. Estanflazioa. (Más…)

diciembre 24, 2022

Gora et Labora: 2022

Urte hau otzan-otzana izango zela ematen zuen. Hiru beltxarga aintzira elurtuan, mantso-man-tso, eskuinetatik ezkerretara igeri egiten…

Eta konturatu orduko urtea badoa. Hemendik urte batzuetara ez dakigu zer gogoratuko dugun. Gerra egiteko, zentral nuklearrak suntsitzeko mehatxuak botatzen ziren garaia, —edo misilak—. Gasoduktuak, petrolio eta gas biltegiak suntsitzeko gutizia zegoen garaia, erregaien eta lehengaien eskasia gero eta nabarmenago zenean, sukarrez zegoen planetan.

Putinek kamerari zuzenean begiratu zion urtea, poker aurpegiarekin, eta gogorarazi zigun badauzkala, esku-eskura, Hiroshimaz eta Nagasakiz kargatutako helmen luzeko misilak. Pokerrean eta musean ohikoak diren harropuzkeriatzat jo zuten botatako ahoberokeria, eta oraingoz, gerra ohiko bidetik segitzen du, hilketak dozenaka-dozenaka, ehunka-ehunka noiz edo noiz, baina, oro har, presarik gabe. Urrun, ez gaitezen urduri jar. (Más…)

octubre 7, 2022

Gora et Labora: Dena ala ezer ez

Esaten dute zientzia eta filosofiaren galderarik oinarrizkoena, azken galdera, zera dela: zergatik existitzen da zerbait, unibertsoa, eta ez ezereza.

Esaten dute ekonomiaren galderarik oinarrizkoena, azken galdera, zera dela: nola lortu etengabeko hazkunde ekonomikoa gero eta baliabide natural gutxiago eskainiko dituen planeta mugatu batean. Zeren eta ekonomian, etengabeko hazkundea ezinbestekoa omen da. Finantza indarrek dirua bideratzen dute mozkin handienak espero diren esparruetara. Inork ez du inolako ahaleginik egingo inbertitutakoa handitzeko esperantzarik gabe. Horrela, esponentzialki hazi egin da ekonomia lineala.
Planetako lehengaiak, iturri energetikoak, pertsonak eta makinak, ekonomia lineal batean inbertitzen dira betiere etekinik handienen bila. Kanpo-efektuak sortzen badira, jasan ditzatela besteek, etorkizunekoek-edo. Etengabeko hazkundea posible izango da muga fisiko baten kontra talka egin arte. Kapitalismoaren problemak konpon-tzeko: turbokapitalismoa, makurdura motorreko kapitalismoa, Warp motorra duen kapitalismoa. Asmatuko dute zientzialariek zerbait: energia iturri berriak, lehengairik behar ez duten manufakturak. Edo. Bitartean etengabeko lasterketa epe laburreko mozkinen bila. ‘Epe luzean guztiok hilik’, Keynesek dixit.
(Más…)

« Página anteriorPágina siguiente »